Na drie weken zijn we weer terug in het schone Nederland. We hebben veel beleefd, nog meer gewerkt en nog veel meer gezwaaid. Na hevig uitgezwaaid te zijn, vertrokken we op donderdag 7 augustus met de bus naar Schiphol waarvandaan we naar Accra, de hoofdstad van Ghana vlogen. Gelukkig was alle bagage goed aangekomen en konden we naar de bus. Geholpen door een paar aardige Ghanezen werden de koffers op het dak geladen en reden we richting het guesthouse waar we de volgende twee dagen zouden verblijven. Vrijdag was als rustdag ingepland en zagen we veel van Accra. Zaterdag gingen we met (of eigenlijk: voor) het krieken van de dagenraad weer op stap om onze weg naar Kpandai te vervolgen. Er stond ons een zeer lange rit van 10 uur te wachten. Onderweg hadden we (naast de onverharde wegen) 2 obstakels in de vorm van ponten; een ervaring op zich. Voor de eerste pont stonden we ruim anderhalf uur (met voordringen) in de rij. Daarnaast moesten we ook nog eens haasten voor de tweede pont, want de laatste vertrok om half 4. Eenmaal daar aangekomen bleek dat er een groot gat in de pont zat en dat die natuurlijk eerst op z’n Ghanees gerepareerd moest worden.
’s Avonds kwamen we rond 8 uur in Kpandai aan. Nadat we genoten van een kom soep van Gifty, was het tijd om uit te pakken en elk richting ons eigen gebouw te gaan voor de nacht.
Dansen, zingen, dansen én zingen, dansen én zingen én collecteren, een preek, dansen, zingen
Ghanese kerkdienst
Zondag maakte we onze eerste echte Ghanese kerkdienst mee. Bij de kerk aangekomen werd er speciaal voor ons plaats gemaakt. Een korte omschrijving van de kerkdienst: dansen, zingen, dansen én zingen, dansen én zingen én collecteren, een preek, dansen, zingen. Kortom, totaal anders dan thuis en zeker de moeite waard om mee te maken!
Renoveren
Maandag begon het echte werk! Het renoveren van de kliniek kon eindelijk beginnen. De muren moesten schoongemaakt worden, de netten van de kozijnen worden gehaald en de spijkers moesten zo veel mogelijk uit de muur. Over dat schoonmaken hebben we meer dan 3 dagen gedaan (lees bij we: de vrouwen. Ook in Ghana deden we aan de klassieke rolverdeling). In de tussentijd hadden hoofdschilder Paul en zijn rechterhand Israël zich bij ons gevoegd. Een kleine omschrijving van Paul: eigenwijs en… eigenwijs. Desalniettemin was hij bereid om ons te laten schilderen en ons te voorzien van véél aanwijzingen. Ghanezen houden er overigens een aparte volgorde op na qua schilderen. Eerst de kozijnen, daarna het plafond, toen weer de kozijnen en daarna de muur voor de eerste keer. En toen weer de kozijnen, omdat er op gemorst was met de muurverf. Daarna voor de tweede keer de muur en toen natuurlijk nog een keer de kozijnen.
Rustdag
Na een week hard werken hadden we voor zaterdag een rustdag ingepland. Met een jeep (8 in de jeep en 8 op de rand van de laadbak) reden we naar een rivierdorp vlak bij Kpandai. Na een flinke hobbelige rit en een paar blauwe achterwerken, kwamen we bij het dorp aan. Bijna niemand daar had ooit een blanke gezien, dus we hadden uitermate veel bekijks. Na een kleine wandeling kwamen we bij de rivier en begon het (voor onze begrippen) hard te regenen. Iedereen liep (rennen kon niet, want het was te glad) terug naar de jeep, om daar helemaal doorweekt aan te komen. Inmiddels was het kwart over 2 en we moesten nog terug. Om 3 uur stond er namelijk een kinderclub gepland. Rond kwart voor 3 kwamen we aan met nog blauwere achterwerken dan we al hadden. Snel eten, omkleden en om 4 uur kon de kinderclub eindelijk beginnen. Joren vertelde in het Engels over de ark van Noach, wat werd vertaald in het Ghanees door de zondagschoolmeester. Vervolgens werden kleurplaten gemaakt, waarbij elk kind één kleurpotlood kreeg en dat steeds om mocht komen ruilen. Kiezen is moeilijk als je dat niet gewend bent! Ook speelden we met de kinderen: springtouwen, elastieken, voetballen, etc. Moe, maar voldaan gingen we slapen.
Waar gisteren zo’n 80 kinderen kwamen, stopten we vandaag met tellen bij de 200.
Zondag bezochten we een kerkdienst. Inmiddels raakten we aardig gewend aan het zingen en dansen en werd er zelfs enthousiast meegedaan! Bijzonder om te zien dat de Ghanezen vooral lof- en aanbiddingsliederen zingen, hoewel bij ons vaak onze problemen het onderwerp zijn. ’s Middags was er weer kinderclub, dit keer samen met de zondagschool. Waar gisteren zo’n 80 kinderen kwamen, stopten we vandaag met tellen bij de 200. Het thema was het verhaal van de 5 broden en 2 vissen. Tijdens het kleuren klonk meerdere malen ‘Well done!’, ‘Beautiful!’ en ‘Very good!’ wat een prachtige glimlach opleverde. Na nog wat spelletjes en het gestructureerd uitdelen van de cadeautjes zat de kinderclub er weer op.
Muurschildering
De tweede werkweek was weer begonnen. Schilder Paul had in de eerste week een mooie muurschildering op de kinderkamer weggehaald. Deze mocht door ons (lees: Maartje) vervangen worden. Na vele omzwervingen hadden we het voor elkaar gekregen om de juiste verf te halen en ook de goede kwasten te krijgen. Op vrijdag stond er een mooie tekening op de muur met de tekst:
Jesus said: “Let the children come to Me.”
And He blessed them.
Naast de tekening is er nog veel meer goeds gedaan in de kliniek. De muren en kozijnen werden voor de laatste keer geschilderd, latten voor de kozijnen werden gemaakt en de netten zijn vervangen. Op vrijdag waren alle grote klussen in de kliniek klaar! Paul zelf zou verder gaan met de details.
Vrijdagmiddag werd er voor ons als afscheid een dansmiddag georganiseerd. Een van de stammen uit Kpandai liet een aantal eeuwenoude dansen zien; dat was heel bijzonder! Tevens werden we meerdere malen toegesproken en bedankt. Na deze ongelofelijke ervaring was het tijd om koffers te pakken.
Wildpark
Zaterdag vertrokken we weer vanuit Kpandai richting Tamale. In een stadje vlakbij zouden we overnachten. Zondag stond het Mole Game Reserve (een wildpark) op het programma. Hiervoor moesten we om half 3 uit ons bed. We wilden natuurlijk wel een paar olifanten zien! Dus diep in de nacht maakten we ons klaar voor vertrek. In het park hebben we, naast herten en apen, een echte, prachtige olifant van heel dichtbij mogen aanschouwen! Dan wordt je weer stilgezet bij het feit dat het een voorrecht is dat je daar mag zijn en zo’n majestueus schepsel van God mag aanschouwen.
Maandag hebben we het paleis van de Assanti koning (een belangrijke stam uit Ghana) in Kumasi bezocht. Vandaar reden we verder richting Accra. Onderweg stopten we ook bij de Botanische tuinen. Die waren prachtig om te zien. Weer in Accra aangekomen sliepen we in hetzelfde guesthouse als de eerste keer. Het voelde gewoon als thuiskomen! De volgende dag lieten we onze spullen in het guesthouse en vertrokken met de bus naar het slavenfort in Cape Coast. Dit fort ligt pal aan de zee en het is prachtig om daar een keer binnen te mogen kijken. De verhalen die de gids vertelde waren heftig en toen we in de gevangenissen zelf mochten kijken schaamden we ons diep voor het stukje Nederlandse geschiedenis dat daar ligt.
Aan de ene kant is het goed om terug te gaan, maar aan de andere kant hadden we niet het gevoel dat we klaar waren.
Laatste dag
Woensdag; de laatste dag in Ghana. Aan de ene kant is het goed om terug te gaan, maar aan de andere kant hadden we niet het gevoel dat we klaar waren. Er is nog zoveel te doen! Op deze laatste dag besloten we om naar de Art Market in Accra te gaan. Vooral om souvenirtjes te halen voor de mensen thuis. Alleen daar lopen is al een heel avontuur op zich! Van alle kanten word je aangeschoten en vastgepakt. Alle verkopers zijn er op gebrand jou iets aan te smeren wat veel te duur is. De dag daarvoor hadden wij een prachtige en toepasselijke bijbeltekst gehoord uit Kolossenzen 3: Wees vriendelijk doch beslist. Deze tekst was uitermate goed van toepassing op de Art Market. Na een poos rondgelopen te hebben, had iedereen zijn souvenirs ingeslagen en reden we richting het guesthouse. Als afsluitende maaltijd hadden Joren en Sjoerd zo’n 80 pannenkoeken voor ons gebakken!
Om 7 uur stonden we weer op het vliegveld in Accra. En het was daar druk, niet te geloven! Gelukkig zijn we langs alle balies en controles gekomen en om 22.10 uur (Ghanese tijd) steeg het vliegtuig op richting Schiphol. Daar landden we rond 7 uur in de morgen waar we warm werden verwelkomd door familie en vrienden met knuffels, een spandoek en chocola.
Bedankt
Na al deze belevenissen willen we jullie bedanken voor alle steun en support. Voor alle gebeden en gedachten aan ons. Maar bovenal zijn we God dankbaar dat we in Ghana zoveel mochten betekenen voor de mensen en dat we weer veilig thuis zijn aangekomen. Is het werk in Ghana nu klaar? Nee, nog lang niet. Mensen daar hebben nog steeds hulp nodig en God is ook daar nog lang niet uitgewerkt. Maar één ding mogen we zeker weten: ook al zijn wij daar niet om te helpen, ook al hebben de mensen daar geen geld, geen stevig huis, geen medicijnen of geen eten: God is toch bij ze. En Hij zal ze nooit in de steek laten.