Torenrestauratie: Geschiedenis
De toren in de oude kerk van de gemeente Giessendam / Neder-Hardinxveld is hard toe aan een restauratie.
De geschiedenis van de toren
De huidige toren van de Hervormde Gemeente Giessendam/Neder-Hardinxveld dateert uit 1821 en is sinds 1915 een Rijksmonument (ID 20265). In 1821 bleek het noodzakelijk om de uit 1772 daterende toren te vervangen. Het feitelijke kerkgebouw, of schip, bleef voorlopig nog staan om pas in 1843 te worden vernieuwd. Wat de reden van de nieuwbouw is geweest is niet bekend Mogelijk hebben verzakkingen van de grond of dijkverhogingen hierbij een rol gespeeld.
De kerkvoogdij zal in 1821 niet geheel vrij geweest zijn om zelf een architect te zoeken om een ontwerp te maken voor een nieuwe toren. Al in het begin van de negentiende eeuw had koning Willen I de supervisie over het beheer van de kerkelijke en geestelijke goederen naar zich toegetrokken, hetgeen inhield dat de koning gekend moest worden in het door de kerkbesturen voorgestelde beleid. De toegepaste bouwstijl wel een product van het Departement van Waterstaat. Opvallend is dat hun ontwerpen steeds zijn geïnspireerd op de klassieke bouwstijlen van de Grieken en Romeinen. Al in de achttiende eeuw werd deze klassieke bouwvorm toegepast en als “classicistisch” aangeduid. De bouwwerken uit de negentiende eeuw met deze bouwstijl werden dan ook benoemd als “neo-classicistisch”, de feitelijke bouwstijl van onze huidige toren. Hoewel de naam van de architect van onze toren niet bekend is , heeft hij een goed gevoel gehad voor verhoudingen en een groot ruimtelijk voorstellingsvermogen.
Op 24 april 1821 vond de openbare aanbesteding plaats voor de bouw van de nieuwe toren. Het werk werd aangenomen door de plaatselijke aannemer Cornelis Stolk voor een bedrag van ƒ 9.298,–. De uiteindelijke bouwsom bedroeg ƒ 10.381,–.
In tegenstelling tot de meeste kerktorens is de toren eigendom van de kerkelijke gemeente en niet van de burgerlijke gemeente. Veelal de meeste kerktorens zijn in de tijd van Napoleon eigendom geworden van de burgerlijke gemeente. Om Nederland in kaart te krijgen heeft Napoleon handig gebruikt gemaakt van een door hem opgelegde wet uit 1798 die bepaalde dat alle bestaande kerktorens in Nederland eigendom van de burgerlijke overheid werden. De torens moesten namelijk een militaire functie vervullen als uitkijkpost. Waarom “onze” kerktoren niet is overgegaan naar de burgerlijke gemeente is niet bekend. Wellicht vond Napoleon hem te mooi om een militaire functie te laten vervullen.
De financiering van de toren
Om de bouwkosten van de toren te kunnen bekostigen werd in 1821 ook al gezocht naar externe geldbronnen. Een bedrag van ƒ 4.050,– werd ontvangen vanuit “intekening”, een schriftelijke toezegging of lening van gemeenteleden. Daarnaast bracht het “inleveren van 23 syndicaat bons “ een bedrag op van ƒ 2.325,– op. Het is niet precies bekend wat hiermee bedoeld wordt, mogelijk zijn het aandelen en/of obligaties geweest. Als derde geldbron heeft men nieuwe zitplaatsen verkocht voor een totaalbedrag van ƒ 3.485,–. Dit laatste was mogelijk omdat met de vernieuwing van de toren ook de kerk iets vergroot
Tijdens de restauratie willen we u op de hoogte houden d.m.v. de site www.hghg.nl/restauratie-toren
Hier zullen o.a. foto’s geplaatst worden en wordt de voortgang bijgewerkt. Dus blijf de site bezoeken!
Mocht u iets willen bijdragen aan de restauratie dan kan dit via bankrekening NL46RABO0373719566 onder vermelding torenrestauratie.
College van Kerkrentmeesters
